HISTORIA OSP W PALIKÓWCE
W czasie, gdy nie istniała jeszcze straż pożarna z chwilą pojawienia się pożaru, wszyscy, którzy go zauważyli biegli z drewnianymi konewkami i czerpiąc wodę z pobliskich studni polewali ogień. Była to jednak nieskuteczna metoda walki z żywiołem. Dlatego w drugiej połowie XIX wieku lokalne społeczności zaczęły zakładać Ochotnicze Straże Pożarne.
Stowarzyszanie się ochotniczych straży pożarnych uzależnione było od dobrej woli i polityki władz w poszczególnych zaborach. Najbardziej liberalne były władze austriackie, które już w 1875 r. zezwoliły na utworzenie związku strażackiego. Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Galicji i Lodomerii został powołany l listopada 1875 r. we Lwowie na I Krajowym Zjeździe Straży. W zjeździe uczestniczyli przedstawiciele 57 OSP i 4 straży miejskich, tj. ze Lwowa, Krakowa, Przemyśla i Tamowa. Zjazd uchwalił statut i regulaminy Związku. Siedzibą Związku - na zmianę co 2 lata był - Lwów i Kraków. Wybrano Radę Zawiadowczą, a na naczelnika Związku dr. Józefa Millerata - prezesa lwowskiej OSP. Zastępcą naczelnika został Ludwik Barącz, a sekretarzem Henryk Rewakowicz - redaktor „Kuriera Lwowskiego ". Władze rosyjskie zezwoliły na utworzenie związku strażackiego dopiero po wybuchu I wojny światowej. W dniach od 8 do 10 września 1916 r. odbył się w Warszawie I Ogólnokrajowy Zjazd Straży Ogniowych. Uczestniczyło w nim 960 delegatów reprezentujących 302 straże z całego Królestwa Polskiego. Zebrani postanowili powołać Związek Floriański oraz wybrali Zarząd Główny, który ukonstytuował się następująco: prezes - Bolesław Chomicz, wiceprezesi - inż. Józef Tuliszkowski i dr Alfred Grohman. Powołane zostało również biuro Zarządu Głównego Związku Floriańskiego, którego naczelnikiem został Stanisław Arczyński. Na terenie zaboru pruskiego władze administracyjne, a także miejscowa ludność niemiecka starały się nie dopuszczać Polaków do pracy w organizacjach strażackich. Przed I wojną światową na ziemiach polskich zaboru pruskiego istniały trzy związki strażackie, które były oddziałami prowincjonalnymi niemieckiego związku strażackiego. W 1867 r. zorganizowany został Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek Strażacki, z którego w 1893 r. powstały dwa: Poznański Prowincjonalny Związek Strażacki i Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych na Górnym Śląsku. W 1880 r. zorganizowany został Pomorski Związek Prowincjonalny Straży Pożarnych.
STRAŻE POŻARNE W POLSCE NIEPODLEGŁEJ
Pierwszy ogólnopaństwowy zjazd delegatów straży pożarnych odbył się w dniach 8 i 9 września 1921 r. w Warszawie. Uczestniczyło w nim 3690 przedstawicieli, reprezentujących 742 OSP ze wszystkich województw i regionów kraju. Zjazd uchwalił powołanie Głównego Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Powołano Radę Naczelną, która z kolei wyłoniła ze swojego grona Zarząd Główny. Prezesem został Bolesław Chomiez - dyrektor Instytucji Ubezpieczeń Wzajemnych Budowli od Ognia, wiceprezesem Karol Rzepecki, p.o naczelnika Bolesław Pachelski.
POWSTANIE OCHOTNICZEJ STRAŻY POŻARNEJ W PALIKÓWCE
Ochotniczą Straż Pożarną w Palikówce założono w czerwcu 1923 roku. Założycielami była aktywna grupa mieszkańców wsi na czele z Antonim Gunią i Marcinem Stępieniem. W skład zarządu weszli: Antoni Gunia - Naczelnik, Józef Kuźniar - Sekretarz, Marcin Stępień - Skarbnik. W pierwszym zarządzie nie było wybranego prezesa, lecz najwyższą osobą był naczelnik. Z chwilą powstania OSP wójt wsi przekazał strażakom małą ręczną sikawkę, którą miał w domu jako dar od władz powiatowych służący do gaszenia pożarów. Była to mała sikawka o dość prostej konstrukcji, małej wydajności, zamocowana na płozach. W przypadku pożaru sikawkę wkładano na wóz konny i wyjeżdżano do akcji. Na wyposażeniu OSP były: beczkowóz zamocowany na podwoziu dwukołowym, kilka metrów węży ssawnych oraz węże tłoczne. Z braku remizy sprzęt ten był przechowywany u różnych gospodarzy.
W 1926 roku dokonano zmian w Zarządzie. Wprowadzono funkcję prezesa, którą powierzono Tomaszowi Kopciowi. Organizacja liczyła wówczas 18 członków. Za priorytetowe zadania uznano: pozyskanie sikawki na podwoziu kołowym, budowę strażnicy oraz zakup mundurów. W 1927 roku pozyskano sikawkę o znacznie lepszej wydajności od poprzedniej.
W 1928 roku wybudowano pierwszą remizę OSP.
Był to obiekt drewniany o konstrukcji szkieletowej obity deskami. W 1932 roku dokonano zmiany sikawki na nowocześniejszą a w 1936 roku zakupiono nowe mundury. W czasie II wojny światowej działalność OSP ograniczyła się tylko do udziału w akcjach gaśniczych i uroczystościach kościelnych. Po wyzwoleniu tj. 5 sierpnia 1944 roku zwołano zebranie, na którym wybrano nowy Zarząd i podjęto uchwałę o budowie nowej remizy strażackiej, gdyż dotychczasowa była niewystarczająca. Jesienią 1954 roku na działce przekazanej przez Gromadzką Radę Narodową przystąpiono do budowy Domu Strażaka wg dokumentacji technicznej opracowanej przez architekta powiatowego- pana Hnatkiewicza. Lata 1955-56 to czas wytężonej pracy nie tylko strażaków, ale całej społeczności wsi przy budowie nowej remizy. 21 października 1956 roku odbyło się uroczyste otwarcie Domu Strażaka w Palikówce, którego dokonał płk. poż. Andrzej Bazanowski- Komendant Wojewódzki Straży Pożarnych z Rzeszowa. Pomimo nieprzychylności władz państwowych wobec Kościoła katolickiego na uroczystości otwarcia ks. Józef Nalepa- proboszcz parafii w Łące poświęcił obiekt.
Druga kondygnacja otwartego budynku została wykończona w późniejszym terminie a sfinansowała je Komenda Wojewódzka Straży Pożarnych i utworzyła tu Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Pożarniczego.
W 1962 roku w Domu Strażaka zostało uruchomione stałe kino o nazwie „Syrena”. Filmy wyświetlano do 1976 roku i z powodu braku widzów kino zakończyło działalność.
W 1965 roku na piętrze działalność rozpoczęła klubo-kawiarnia, którą zlikwidowano, gdy Przedsiębiorstwo „Ruch” znalazło się w trudnej sytuacji finansowej.
W 1970 roku Komenda Powiatowa przydzieliła pierwszy samochód pożarniczy STAR 25 GBM 2/8. Po 13 latach eksploatacji został on przekazany do OSP Malawa a OSP Palikówka otrzymała samochód STAR 244 GBA 2,5/16.
19 września 1982 roku odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru OSP w Palikówce. Był to pierwszy sztandar w historii jednostki.
W 1983 roku pojawił się pomysł rozbudowy remizy- budowy nowego garażu, aby dotychczasowy adaptować na salę jadalną, by w przyszłości można było organizować przyjęcia weselne i czerpać zyski z wynajmu lokalu. W 1985 roku rozpoczęto rozbudowę remizy. Zrobiono to z wielkim rozmachem budując dwa boksy garażowe i sale na piętrze. W latach następnych modernizowano starą część budynku przygotowując ją funkcjonalnie do organizacji przyjęć weselnych. W latach 90-tych wykończono sale nad nowo wybudowanymi garażami. W jednej z sal stworzono tzw. „Salę Pamięci”, w której przechowywany jest sztandar oraz zdobyte puchary i wyróżnienia.
Wiosną 1994 roku na jednym z posiedzeń Zarządu podjęto decyzję o ustawieniu przed budynkiem Domu Strażaka cokołu z figurą św. Floriana-patrona strażaków. Opracowanie projektu zlecono panu Andrzejowi Gawłowi- plastykowi rodem z Palikówki. Długo trwały narady i uzgodnienia odnośnie napisu na tablicy. Za ostateczną wersje przyjęto: „Święty Florianie wspieraj nas w niesieniu pomocy innym”. Uroczystość poświęcenia odbyła się 7 maja 1995 roku. Uczestniczyli w niej m in.: przedstawiciele z Komendy Wojewódzkiej PSP w Rzeszowie, z Komendy Rejonowej PSP w Rzeszowie, Wójt Gminy Krasne, ks. Stanisław Słowik, ks. Edward Moskal, ks. Tadeusz Madej, druhowie z naszej jednostki, reprezentanci z sąsiednich jednostek OSP oraz mieszkańcy wsi.
W dniu 19 grudnia 1994 roku Komendant Rejonowy Państwowej Straży Pożarnej w Rzeszowie zawarł porozumienie z Urzędem Gminy w Krasnem, reprezentowanym przez Wójta- Alfreda Maternia oraz z Ochotniczą Strażą Pożarną w Palikówce reprezentowaną przez Prezesa OSP- Jerzego Bojdę dotyczące włączenia jednostki OSP w Palikówce do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Z dniem 22 marca 1995 roku Komendant Główny PSP nadbryg. Feliks Dela na podstawie Decyzji Nr 35/8/KSGR włączył OSP w Palikówce do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.
W 1996 roku OSP w Palikówce otrzymała z Komendy Rejonowej PSP w Rzeszowie drugi samochód gaśniczy TATRA 148 GCBA 8,5/48. Był to pierwszy ciężki samochód gaśniczy na terenie Gminy Krasne. Samochód ten wyprodukowano w 1974 roku. Mimo wielu lat eksploatacji samochód ten przydatny był w gaszeniu dużych pożarów, gdyż posiadał autopompę firmy Rosenbauer o wydajności 4800 L/min.
Wiele lat upłynęło zanim została wykonana elewacja Domu Strażaka. Dopiero w 1997 roku dzięki dotacji finansowej z Urzędu Gminy w Krasnem wykonano elewację budynku. Ściany pokryto tynkiem cementowo wapiennym, na którym wykonano natrysk z terrabony koloru białego. Dolna część budynku obłożono glazurą w kolorze ciemnobrązowym.
W 1998 roku dh Jan Styś napisał i wydał książkę o naszej OSP pt: „75-lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Palikówce 1923- 1998r.”. Inspiracją do napisania tej książki był jubileusz 75-lecia działalności OSP, oraz jej imponujący dorobek. Mottem przewodnim autora były słowa: „ Słowa mówione ulecą, pisane pozostaną i świadczyć będą o przeszłości”. Książka dh Jana Stysia to jedna z pierwszych książek na Rzeszowszczyźnie tak dogłębnie opisująca historię jednostki OSP. Wszystkich zachęcam do lektury tej książki.
W 2001 roku przystąpiono do remontu generalnego nadwozia samochodu gaśniczego STAR 244 GBA 2,5/16. Pieniądze na ten cel pozyskano m in. od: Komendanta Głównego PSP w Warszawie, ZG ZOSP RP, PZU w Rzeszowie, Urzędu Gminy w Krasnem. Firmę wykonawczą wyłoniono w drodze przetargu nieograniczonego. Przetarg wygrało Przedsiębiorstwo Specjalistyczne „BOCAR” z Korwinowa koło Częstochowy specjalizujące się w wykonywaniu zabudowy pożarniczej samochodów gaśniczych. W samochodzie STAR 244 kabinę dla załogi wykonano jako jednomodułową dla 6 osób. Wymieniono tapicerkę i wystrój wnętrza w kabinie. Dokonano wymiany zbiornika wodnego na nowy, autopompę umieszczono w tylnej części pojazdu, estetycznie rozwiązano położenie głównych zaworów wodnych- zostały przesłonięte żaluzją. Wykonano nowe „skrytki” na sprzęt adaptując je do teraźniejszych potrzeb sprzętowych. Na samochodzie zamontowano maszt oświetleniowy wysuwany pneumatycznie.
Rok 2003 to czas jubileuszu 80-lecia OSP w Palikówce. Na uroczystości jubileuszowe, które odbyły się 29 czerwca zaproszono:
- J. E. ks. bp Kazimierza Górnego- Ordynariusz Diecezji Rzeszowskiej,
- Dha Mieczysława Kota- Sekretarza ZW ZOSP RP,
- Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego PSP w Rzeszowie, którego reprezentował st bryg inż. Aleksander Jankowski- Z-ca Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego PSP,
- Dh. Jana Kucaja- Prezesa ZP ZOSP RP,
- st kpt. Stanisława Kuźniara- Komendanta Miejskiego PSP w Rzeszowie,
- Pana Bronisława Wnęka- Przewodniczącego Rady Gminy Krasne,
- Pana inż. Alfreda Maternia- Wójta Gminy Krasne, i innych.
Obchody jubileuszu rozpoczęto zbiórką zaproszonych gości, pocztów sztandarowych, Orkiestry Dętej z Czarnej, delegacji z sąsiednich jednostek OSP ( Słocina, Krasne, Malawa, Strażów, Załęże, Łąka, Łukawiec, Terliczka i Czarna) oraz druhów z naszej jednostki i przemarszem na plac kościelny. Zgromadzonych na placu gości przywitał Prezes Zarządu OSP Palikówka- dh Jerzy Bojda. O godzinie 1500 rozpoczęła się Msza Św. pod przewodnictwem ks. bp Kazimierza Górnego oraz księży: ks. kpt Jana Krynickiego- Wojewódzkiego Kapelana PSP, ks. Kazimierza Gawełdy- proboszcza parafii w Palikówce, ks. kan. Władysława Kopocińskiego- byłego proboszcza parafii w Łące, ks. Henryka Barcia- proboszcza ze Strażowa, ks. kapelana Władysława Sidora, ks. dr Wojciecha Pietraszka i ks. Przemysława Dudka- rodaków z Palikówki. Homilię podczas Mszy Św. wygłosił ks. kapelan Jan Krynicki. Po zakończeniu Ofiary Mszy Św. J. E. ks. bp Kazimierz Górny dokonał poświęcenia nowego sztandaru dla OSP Palikówka. Następnie odbyła się uroczystość wręczenia nowego sztandaru. Orkiestra odegrała hymn państwowy, na maszt wciągnięto flagę państwową. Sztandar z rąk dha Mieczysława Kota- Sekretarz ZW ZOSP RP odebrał naczelnik OSP Palikówka- dh Czesław Cyrnek i przekazał go pocztowi sztandarowemu w składzie: sztandarowy- dh Bogdan Leja, asysta: dh Marek Rejman, dh Bartosz Gaweł. Sztandar OSP Palikówka odznaczony został Złotym Medalem za Zasługi dla Pożarnictwa. Złotym Znakiem Związku OSP RP odznaczono Naszego Prezesa dh Jerzego Bojdę, Medalem Honorowym im. Bolesława Chomicza odznaczono Naszego Naczelnika- Czesława Cyrnka. Przyznano również odznaczenia i okolicznościowe medale dla innych zasłużonych druhów. Następnie przemówienie okolicznościowe wygłosił dh Jerzy Bojda przedstawiając historię powstania i działalności naszej OSP. Po zakończeniu uroczystości wszyscy druhowie i zaproszeni goście spotkali się w Domu Strażaka na okolicznościowym przyjęciu. Wieczorem OSP Palikówka z okazji jubileuszu swego powstania zorganizowała ogrodową zabawę taneczną.
Po kilku latach eksploatacji samochodu TATRA 148 zaczęły ujawniać się liczne defekty takie jak: rozszczelniła się autopompa Rosenbauer, istniejąca zabudowa pożarnicza stała się mało funkcjonalna z uwagi chociażby na brak masztu oświetleniowego. Aby przekonać się o potrzebie wykonania remontu samochodu delegacja OSP w składzie: Bojda Jerzy- Prezes Zarządu, Czesław Cyrnek- naczelnik, Wiesław Stępień- V-ce Prezes Zarządu a zarazem kierowca w OSP, udała się do Bojanowa, powiat Stalowa Wola, gdzie w miejscowej jednostce była skarosowana Tatra 148. Te fakty zadecydowały, że na przełomie 2005/06 roku wykonano generalny remont nadwozia samochodu gaśniczego TATRA 148. Firmę realizującą to zadanie wybrano w drodze przetargu nieograniczonego. Dodatkowym wymogiem postawionym przez OSP dla firm startujących w przetargu było posiadanie „świadectwa dopuszczenia na karosaż samochodu średniego lub ciężkiego wydane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego z siedzibą w Józefowie, powiat Otwock”. Do przetargu zgłosiło się jedynie Przedsiębiorstwo Specjalistyczne „BOCAR”. Remont nadwozia samochodu TATRA sfinansowali: ZG ZOSP RP w Warszawie, KG PSP, Urząd Gminy w Krasnem, WFOŚ w Rzeszowie i OSP Palikówka. W samochodzie wykonano jednomodułową, czterodrzwiową kabinę dla 7 członków załogi w układzie miejsc 3 4. Nadbudowę pożarniczą wykonano z blachy aluminiowej, schowki wyposażono w palety wysuwane, przygotowano miejsce na agregat prądotwórczy, pilarkę do drewna i do betonu, motopompę pływającą. Wykonano także schowki przeznaczone na osprzęt wodny wyposażone w stojaki na węże W-52 i W-75. Wymieniono zbiornik wodny na nowy o pojemności 8000 L. Zmieniono autopompę Rosenbauer na autopompę o wydajności 3200 L/min typ A 32/8. Wykonano maszt oświetleniowy z naświetlaczami 4x 500W, pneumatycznie wysuwany.
W nocy 28/29 czerwca 2006 roku miało miejsce włamanie do garażu OSP w Palikówce. Złodzieje skradli sprzęt służący do skutecznego prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych. Wartość zrabowanego sprzętu oszacowano na ok. 20 000zł. Skradziono m in.: 2szt agregatów prądotwórczych, piłę spalinową do drewna, pompę pływającą „Niagara”, myjkę ciśnieniową „Kärcher”, oraz dwie kosiarki służące do utrzymania zieleni wokół Domu Strażaka. Złodzieje nie oszczędzili nawet wyremontowanych samochodów, niszcząc zamknięcia wlewów paliwa i kradnąc ok. 100 litrów paliwa. Kto by pomyślał, że w zainteresowaniu złodziei znajdzie się organizacja pożytku publicznego niosąca pomoc innym?! Po kilku miesiącach śledztwa Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie umorzyła postępowanie z powodu nie wykrycia sprawcy.
W dniu 6 stycznia 2007 roku zorganizowano spotkanie opłatkowe dla członków OSP z uroczystością poświęcenia odnowionego samochodu pożarniczego TATRA 148. W uroczystości udział wzięli zaproszeni goście:
Komendant Wojewódzki PSP st bryg dr inż. Witold Skora,
Kapelan Województwa Podkarpackiego st kpt mgr ks. Jan Krynicki,
Prezes Zarządu Powiatowego OSP RP dh. Jan Kucaj,
Kapelan Powiatu Rzeszowskiego ks. Józef Książek,
Wójt Gminy Krasne inż. Alfred Maternia,
Proboszcz parafii pw. Bożego Miłosierdzia w Palikówce ks. Kazimierz Gawełda.
W 08.06.2008r OSP Palikówka reprezentowała gm. Krasne w V Powiatowych Zawodach Sportowo-Pożarniczych Jednostek OSP z powiatu rzeszowskiego, które odbyły się w miejscowości Kamień. Nasza jednostka do rywalizacji sportowej wystawiła drużynę męską w grupie A. Zawody rozegrane zostały w konkurencjach ćwiczenie bojowe i sztafeta pożarnicza 7 x 50m z przeszkodami.
W 2009 roku wieś Palikówka obchodziła jubileusz 600-lecia swojego istnienia. Uroczystość odbyła się 29 sierpnia 2009r pod honorowym patronatem Posła na Sejm RP, V-ce Ministra Skarbu Jana Burego i Wojewody Podkarpackiego Mirosława Karapyty. W przygotowaniu uroczystości udział wzięła OSP Palikówka, która była członkiem Komitetu Organizacyjnego. Członkowie OSP wraz z Zarządem włożyli mnóstwo wysiłku w organizację uroczystości jak i jej przeprowadzenie.
Uroczystość rozpoczęła się wykładem Pana mgr. Pawła Rejmana ukazującym historię wioski. Następnie została odprawiona uroczysta Msza św., którą celebrował ks. bp. Kazimierz Górny w asyście zaproszonych księży. We Mszy św. Uczestniczyła kompania honorowa Wojska Polskiego wraz z orkiestrą jak również poczet sztandarowy OSP Palikówka. Następnie został przeprowadzony apel poległych oraz poświęcona tablica upamiętniająca pacyfikację wsi w dniu 24.07.1943r ufundowaną przez mieszkańców Palikówki. Na zakończenie apelu żołnierze uczcili salwą honorową pamięć pobitych i pomordowanych przez Hitlerowców mieszkańców Palikówki. Na zakończenie oficjalnych obchodów dokonano otwarcia nowej sali gimnastycznej wybudowanej przy Zespole Szkół w Palikówce. Wieczorem OSP Palikówka zorganizowała wspaniały festyn i zabawę taneczną.
05.02.2011 roku odbyło się zabranie sprawozdawczo – wyborcze w OSP Palikówka. Dokonano nieznacznych zmian w Zarządzie OSP: Do Zarządu wszedł dh. Piotr Bojda, który został wybrany nowym naczelnikiem OSP zastępując na tym stanowisku dh. Czesława Cyrnka. Dh. Czesław Cyrnek funkcję naczelnika sprawował przez 29 lat. Zarząd przedstawia się następująco:
BOJDA Jerzy- Prezes Zarządu
BOJDA Piotr- Naczelnik, I V-ce Prezes Zarządu
CYRNEK Czesław- II V-ce Prezes Zarządu
KOGUT Robert- Skarbnik
PANEK Ryszard- Gospodarz
STĘPIEŃ Marcin- Sekretarz
STĘPIEŃ Wiesław - Kronikarz
REJMAN Marek- Zastępca Naczelnika
PAŚKIEWICZ Janusz – Członek Zarządu
W latach 2012 i 2013 dwukrotnie starano się o zakup nowego samochodu ratowniczo – gaśniczego. Mając zapewnienia o dofinansowaniu w formie dotacji z instytucji zewnętrznych zakupu nowego samochodu GCBA w kwocie ok. 50% wartości zwróciliśmy się do Rady Gminy o finansowe wsparcie rzędu 400 – 500 tys. PLN, niestety bezskutecznie. Potrzebne środki się nie znalazły.
